Những tai biến sản khoa này nếu không được phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với cả sản phụ và thai nhi, trong đó, nặng nề nhất có thể gây tử vong cho mẹ và bé.

Một số tai biến sau sinh thường gặp:

1. Băng huyết sau sinh

Băng huyết sau sinh là một tai biến sản khoa thường gặp và là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong ở các sản phụ. Băng huyết sau sinh xảy ra khi sản phụ bị mất máu từ 500ml trở lên trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Với những thai phụ có sức khỏe yếu thì không cần đợi đến ngưỡng 500ml đã có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Băng huyết sau sinh chủ yếu là tử cung gò kém ngay sau sổ nhau. Có hai nguyên nhân thường gặp gây ra băng huyết là: Tử cung bị giảm độ đàn hồi và âm đạo, cổ tử cung bị rách. Đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao dễ gặp băng huyết sau sinh là những sản phụ thiếu máu; sinh con quá to (trên 4kg); sinh đẻ nhiều lần; đa thai, quá trình chuyển dạ kéo dài (làm cho tử cung quá căng trước sinh, nên đâm ra đờ và gò kém sau sinh), tử cung có chất lượng xấu (có sẹo mổ, có nhân xơ), bánh nhau bám thấp ở đoạn dưới tử cung là nơi có ít cơ hơn nên sẽ gò không tốt sau sinh…

Băng huyết sau sinh là một tai biến sản khoa thường gặp gây ảnh hưởng đến meh và con (Ảnh minh họa).

Băng huyết diễn tiến rất nhanh khiến thai phụ và bác sĩ trở thay không kịp. Hầu hết các ca băng huyết sau sinh diễn ra trong ngày đầu sau khi sinh. Trường hợp nặng có thể diễn ra sau 2-3 giờ.

2. Vỡ tử cung

Đây cũng là một loại tai biến sản khoa nghiêm trọng trong mỗi lần sinh nở của thai phụ. Vỡ tử cung có thể xảy ra trong lúc đang mang thai hoặc ngay trong lúc sinh.

Vỡ tử cung đa số là do quá trình theo dõi chuyển dạ không sát, không có can thiệp đúng lúc và đúng kỹ thuật, do chất lượng tử cung kém khiến tử cung không chịu nổi khối thai hay cuộc chuyển dạ.

Với những phụ nữ đã sinh con nhiều lần hay đã từng sinh đôi, sinh ba làm cho cơ tử cung bị nhão, thành tử cung mỏng và yếu thường có nguy cơ vỡ tử cung cao hơn các sản phụ đẻ ít (65% các trường hợp vỡ tử cung xảy ra ở các sản phụ đã sinh đẻ từ 3 – 6 lần).

Bên cạnh đó, với những sản phụ đã từng đẻ mổ nhiều lần, những sẹo mổ cũ ở tử cung do lần mổ lấy thai trước đó cũng dễ bị nứt, toác rộng ra gây nên tình trạng vỡ tử cung.

3. Tiền sản giật

Tiền sản giật là tình trạng huyết áp cao, mất đạm qua nước tiểu và có thể bị phù cơ thể, xảy ra khi thai phụ mang thai trên 20 tuần. Thống kê cho thấy, có khoảng 10 – 15% thai phụ có tình trạng này. Tiền sản giật nếu không theo dõi tốt có thể dẫn đến sản giật, gây nguy hiểm cho cả mẹ và con.

Dấu hiệu cơ bản nhận biết nguy cơ tiền sản giật ở phụ nữ mang thai (Ảnh minh họa).

Tiền sản giật thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai lần đầu, phụ nữ mang song thai hoặc đa thai, nhất là những phụ nữ trên 35 tuổi, có mắc các bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc ở những thai phụ có những bất thường của nhau thai như nhau quá lớn, nhau quá bé.

Thai phụ mắc tiền sản giật có thể gặp các biến chứng như tai biến mạch máu não, suy tim, suy hô hấp… dẫn đến tử vong.

Hiện vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây tiền sản giật. Các trường hợp tiền sản giật nhẹ vẫn có thể sinh con bình thường. Tuy nhiên, các trường hợp nặng phải mổ bắt con hoặc chấm dứt thai kỳ.

Tiền sản giật có thể phát hiện được qua các lần khám thai và xét nghiệm nước tiểu. Thai phụ bước sang tuần 20 của thai kỳ cần đặc biệt lưu ý đến các chỉ số huyết áp, protein niệu…

Do chưa xác định được nguyên nhân nên tiền sản giật không có cách phòng chống, chỉ có phát hiện bệnh sớm, theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời.

4. Nhiễm trùng hậu sản

Nhiễm trùng hậu sản là loại tai biến hay gặp trong sản khoa. Nguyên nhân là do nhau thai bị sót trong khi sinh hoặc do nhiễm trùng đường sinh dục do vệ sinh kém. Nhiễm trùng hậu sản có nguy cơ xảy ra cao ở những nhóm đối tượng hay bị sẩy thai hoặc phá thai ở những cơ sở không đảm bảo uy tín, điều kiện vệ sinh kém. Mức độ nhiễm khuẩn nặng hay nhẹ tùy vào sức khỏe của sản phụ, loại vi khuẩn; thời điểm phát hiện và quá trình chăm sóc, điều trị. Thai phụ sau khi sinh 1 ngày nếu có sốt cần nghĩ đến nhiễm trùng hậu sản. Vì nhiễm trùng hậu sản có các biểu hiện như sốt cao, đau bụng, trướng bụng, dịch thoát ra có mùi hôi và thường có mủ.

Nhiễm trùng hậu sản có thể diễn tiến nhanh cấp tính đưa đến nhiễm trùng toàn thân nghiêm trọng; một số trường hợp có diễn tiến âm thầm gây ra viêm vùng chậu mạn tính, tiền đề của tình trạng vô sinh do dính, tắc vòi trứng vì viêm nhiễm.

Phòng ngừa các tai biến sản khoa

Trong các loại tai biến sản khoa, một số tai biến có dấu hiệu báo trước, cũng có một số tai biến xảy ra đột ngột, khó có thể lường trước. Vì vậy, để chuẩn bị tốt nhất cho một ca sinh an toàn, thai phụ cần tuân thủ việc khám thai định kỳ để đảm bảo sức khỏe của mẹ, có thể phát hiện sớm các dấu hiệu nguy hiểm.

Khám thai định kì là một trong những biện pháp quan trọng đều phát hiện tai biến thai sản (Ảnh minh họa).

Bên cạnh đó, thai phụ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn đa dạng, đủ chất. Bổ sung các chất cần thiết, tránh gây thiếu máu, khiến sản phụ dễ bị tụt huyết áp và chảy máu khi sinh.

Ngoài ra, thai phụ nên tham gia các lớp học tiền sản để có kiến thức về dinh dưỡng của mẹ khi mang thai, nhận biết các dấu hiện trước sinh, chuyển dạ, cách thể dục giữ gìn sức khỏe cũng như những nguy cơ của các loại tai biến có thể xảy ra khi sinh để có thể dự phòng một cách tốt nhất.